เมงกาเลีย ลูกสาว เจ้านันตะทร หัวหน้าชนกลุ่มน้อยทางเหนือ กับ เจ้านางทรายคำ ซึ่งเล่าลือว่ามีทรัพย์สมบัติมหาศาล ทำให้ สะมะแอ คนสนิท กับ แสนไท ลูกชายจอมโลภ  ฆ่า เจ้านันตะทร แล้วบังคับให้ เจ้านางทรายคำ บอกที่ซ่อนสมบัติ  แต่ ทรายคำ หนีมาได้ และนำลูกสาวแบเบาะใส่แพลอยน้ำไปพร้อมตุ้มหูเพชร-ล็อกเก็ตสลักชื่อ MENGKALIA (เมงกาเลีย) จากนั้นก็แยกย้ายกันหนี กับ ละเอ สาวใช้ผู้ภักดี

ดำรง กับ บัวบาน เศรษฐีสามีภรรยาที่เพิ่งกลับจากไปบนบานขอลูก  เห็นเด็กลอยมาที่ลำธาร  เลยช่วยเหลือไว้ แล้วเรียกหนูน้อยว่า เมงกาเลีย ตามล็อกเก็ต พร้อมตั้งชื่อจริง อิยะวดี ตามป้ายที่ข้อมือ   ฝ่าย ละเอ คอยจุดกำยาน และใช้วิชาที่เคยเรียนตอนที่หนีออกมาจากเมือง ก่อนที่จะมาขอเป็นพี่เลี้ยง อิยะวดี ที่บ้านของ บัวบาน คอยติดตามเฝ้าเรียกหา เจ้านางน้อยเมงกาเลีย และเจ้านางทรายคำ ทุกอย่างกำลังจะไปได้ดีถ้า ดำรง ไม่พลาดไปได้กับ นาถยา ม่ายสาวที่มีลูกติคือ เอมฤดี  นาถยา คิดฆ่า บัวบาน จึงตัดสายเบรกรถทำให้รถตกหน้าผา โชคดีที่ ทรายคำ ช่วยชีวิตไว้  และได้รู้ว่า บัวบาน ช่วยชุบเลี้ยง อิยะวดี ลูกสาวเธอ 

หลังกำจัด บัวบาน ได้ นาถยา ก็หลอก อิยะวดี ไปฆ่าที่หน้าผาอีกคน ขณะเดียวกัน พนา พร้อมกับพ่อ พินิจ และแม่ อรุณี ซึ่งเป็นนักธุรกิจอัญมณีชื่อดัง กำลังหนีการตามล่าของมาเฟียคำรณ  ด้าน พนา หลงป่า มาเจอ อิยะวดี ปีนกิ่งไม้ที่ยื่นไปในเหวแต่ช่วยเธอไม่ทัน ทำให้ อิยะวดี ตกลงไปพร้อมเป้ของ พนา ที่มี มือถือ และเพชรชมพู ที่คนร้ายตามล่าอยู่  พนา เสียใจที่ช่วย อิยะวดี ไว้ไม่ได้และคิดว่าคงตายไปแล้ว  แต่ อิยะวดี ไปค้างกิ่งไม้ก้นเหว  ขณะที่พรานเส็ง กับพวกเข้ามาจับสัตว์ไปขาย ฆ่าแม่สัตว์เพื่อเอาลูก  แม่ลิงตัวหนึ่งโดนยิงบาดเจ็บและโดนแย่งลูกไป  แม่ลิงนั่งเสียใจและได้ยินเสียงเด็กร้องไห้จึงไปช่วยและพาไปไว้ในถ้ำ 

แม่ลิงได้เลี้ยง อิยะวดี ซึ่ง อิยะวดี ก็รักแม่ลิง เรียกแม่ลิงว่า แม่มา พนาลองโทรหาเบอร์ตนเองมีการรับสายและมีเสียงตอบเป็นเสียงลิงและเสียงเด็กพูดมาว่า แม่มา แม่มา พนา พยายามพูดจะได้รู้ว่าเป็นใครก็ไร้ผล

อิยะวดี ใช้ชีวิตตามประสาลูกลิง และมี เสือสมิงทรายคำ คอยเฝ้าดูแลห่างๆ  หลังจากที่ ทรายคำ ยอมโดนเสือกิน เพื่อให้ บัวบาน รอดพ้นจากเสือ บัวบาน ถูก สะมะแอ แสนไท จับให้ไปดูแล มะเมี้ยะ หลานสาวที่ยอมลงทุนฆ่าน้องชายตนเอง เพื่อจะเอา มะเมี้ยะ มาบูชายัญ ในตอนอายุครบ 18 ปีเพื่อเปิดทางเข้าเมืองอัญมณี โดยที่ บัวบาน แกล้งเป็นใบ้ ไม่ยอมพูด เพื่อให้ พวกสะมะแอ ยอมให้ดูแล มะเมี้ยะ เหมือนคนไม่มีพิษสงอะไร

ฝ่าย ละเอ ยังคง อยู่บ้าน บัวบาน โดยมี ดำรง ที่ตกลงปลงใจกับ นาถยา และ เอมฤดี ลูกติดที่คอยจ้องจะฮุบสมบัติของ ดำรง และพยายามเกลี้ยกล่อม เพื่อให้ได้จดทะเบียนสมรสกับดำรง

เวลาผ่านไป อิยะวดี เติบโตขึ้นเป็นสาวชาวป่าโดยมีลักษณะคล้ายลิงเพราะถูกเลี้ยงดูโดย แม่มา ส่วน พนา โตขึ้น เป็นหนุ่มที่ชอบการยิงธนูและการพิทักษ์ป่า เขา และสัตว์ป่า โดยมีเพื่อนสนิท ที่ชื่อ บุราณ พนา ถูก เอมฤดี คอยตามติด เพราะ นาถยา ยุยงให้ลูกสาวจับ พนา มาเป็นคนรักให้ได้

ฝ่าย บัวบาน ได้รับการช่วยเหลือ จาก เสือสมิงทรายคำ เลยหนีออกมาจาก พวก สะมะแอ แสนไท ได้ ในขณะเดียวกันนั้น แม่มา ได้ถูกพวก มาเฟียคำรณ ตามล่าเพราะต้องการจับ อิยะวดี ไปโชว์ โดยมี สุชาติ (เจ้าของคณะละครสัตว์) พรานเส็ง  ที่จ้องจะจับ อิยะวดี เช่นกัน

พนา ได้เข้ามาในป่า และได้มาเจอกับหญิงสาวที่ดูท่าทางเหมือนลิง พนา เกิดสงสัย และอยากรู้ถึงความเป็นมา จึงพยายามสื่อสารและเข้าหา พร้อมที่จะช่วยเหลือ ในขณะที่พวก คำรณ และ สุชาติ พรานเส็ง ก็พยายาม ที่จับตัว อิยะวดี เช่นกัน พนา คอยปกป้อง อิยะวดี และเอ็นดู ในความไม่รู้ประสา ของ อิยะวดี จึงค่อยๆ ก่อตัวเป็นความรัก

คำรณ พอได้รับรู้ว่า เพชรชมพู ที่เฝ้าตามหามาแสนนาน ที่คิดว่า พินิจ กับ อรุณี พ่อ-แม่ของ พนา เอาไป ความจริงนั้นอยู่กับ อิยะวดี จึง ไปคอยเฝ้าที่จะจับ อิยะวดี

นาถยา กับ เอมฤดี หลังจากที่เฝ้าคอยเกลี้ยกล่อม ดำรง ให้ยกสมบัติ และจดทะเบียนสมรสไม่เป็นผล จึงร่วมมือกับ คำรณ จะจับตัว อิยะวดี เพื่อแย่งชิง เพชรชมพู มาขายแบ่งกัน แต่ นาถยา พร้อมที่จะตลบหลัง คำรณ เพื่อเป็นเจ้าของเพชรชมพูคนเดียว

พนา ขอคำปรึกษาจาก บุราณ เรื่อง อิยะวดี และสนใจถึงเรื่อง เพชรชมพู ที่พวก คำรณ ต้องการ เพื่อนำกลับไปคืนสู่เมืองอัญมณี บุราณ พยายามหาข้อมูล ถึงเรื่องเมืองอัญมณี และหญิงสาวผมยาวที่เห็นในฝันบ่อยๆ รวมกับเห็นภาพนักรบชายโบราณ ในชาติที่แล้วที่หน้าเหมือนตนเอง ราวกับฝาแฝด พนา และ บุราณ จึงตัดสินใจ เข้าป่า เพื่อสืบหาเรื่องราว หญิงสาวที่คล้ายลิง กับภาพในฝันของบุราณ

ฝ่าย สะมะแอ แสนไท หลังจากที่ เฝ้าคอยเลี้ยงดู มะเมี้ยะ จนอายุครบ 18 ปี พร้อมที่จะถูกบูชายัญ พยายามหาทางเข้าเมืองอัญมณี โดยมีสมุนรู้ใจ หนานคำ ที่ซึ่งเป็นคนที่เลี้ยงดู มะเมี้ยะ แทน บัวบาน ที่หนีออกไป  หนานคำ เฝ้าสอนวิชาต่างๆ ให้ มะเมี้ยะ เพราะสงสาร ที่รู้ว่าวันหนึ่ง มะเมี้ยะ จะต้องถูกสองพ่อลูกฆ่าตาย โดยการบูชายัญ มะเมี้ยะ หาหนทางหนี ทุกครั้งที่มีโอกาส และเฝ้ารอนักรบภาพในฝัน อนาคิน ที่จะมาช่วยเธอให้พ้นจากการถูกบูชายัญ  แล้ว บุราณ ก็ได้มาช่วยเหลือ มะเมี้ยะ จากการถูกบูชายัญ พอ มะเมี้ยะ เห็น บุราณ ครั้งแรกก็รับรู้ได้ว่า บุราณ คือ อนาคิน นักรบโบราณในชาติที่แล้ว ที่เป็นคนรักของตน

สะมะแอ แสนไท ได้ค้นหา  ข้อมูล จากในตำรา จึงรู้ว่า เวลาที่รอคอยมาไม่มีค่าอะไรเลย เพราะคนที่จะเปิดเมืองอัญมณีได้คือทายาท เจ้านางทรายคำ เท่านั้น จึงเปลี่ยนเป้าหมายไปจับตัว อิยะวดี แทน ทั้งหมดจึงมุ่งเป้าไปที่ อิยะวดี และ เพชรชมพู

หลังที่ บัวบาน หนีออกมา กลายเป็นคนเสียสติ จำความไม่ได้ เพราะอยู่ในป่านานเป็น 10 ปี และได้เลี้ยง ลิงน้อย(ลูกของแม่มา) ที่พลัดหลงกับ แม่มา เปรียบเสมือนลูกของตนเอง เพราะคิดถึง อิยะวดี

ฝ่าย พินิจ อรุณี ออกตามหา พนา ที่หายเข้ามาในป่า เพราะเข้ามาคอยช่วยเหลือ อิยะวดี ส่วน ดำรง กับ ละเอ ก็เข้าป่าเพื่อออกตามหา บัวบาน กับ อิยะวดี เพราะ ละเอ จุดกำยาน และรับรู้ได้ว่าทั้งคู่ยังมีชีวิต

หลังจากได้รับการช่วยเหลือ จาก พนา อรุณี พินิจ แล้ว อิยะวดี ก็ได้กลับบ้าน และได้มา เจอกับบัวบาน หลังจากนั้น บัวบาน ก็เริ่มจำความได้ ทั้งหมดก็ได้กลับมาเป็นครอบครัวกันอีกครั้ง ส่วน บุราณ ก็พา มะเมี้ยะ ไปดูแล ที่บ้านและตกหลุมรัก มะเมี้ยะ หญิงสาวชาวป่า เพราะ บุราณ จำได้ว่า มะเมี้ยะ คือนางในฝัน และด้วยความดีของ บุราณ ที่คอยช่วยเหลือ จึงทำให้ มะเมี้ยะ ตกหลุมรัก บุราณ เช่นกัน

ฝ่าย นาถยา เอมฤดี หนีกระเซอะกระเซิง ไปแอบอยู่บนบ้านต้นไม้ หลังจากที่หักหลัง คำรณ และ สะมะแอ แสนไท เรื่อง เพชรชมพู และโดนจับได้ จึงไม่กล้า ลงมาจากบ้านต้นไม้อีกเลย

เมื่อ อิยะวดี คิดถึง แม่มา และสัตว์ต่างๆ ในป่า ดำรง บัวบาน ละเอ และ อิยะวดี จึงกลับเข้าป่า อีกครั้ง ในขณะเดียวกัน คำรณ และ สะมะแอ แสนไท ก็เข้ารุมจับตัว อิยะวดี และยิง ดำรง บาดเจ็บ สะมะแอ หักหลัง คำรณ และยิง คำรณ ตายคาที่ แล้วเอาตัว อิยะวดี กับ ละเอ ไป ขณะที่ อิยะวดี กำลังจะถูกบูชายัญ พวก พนา บุราณ มะเมี้ยะ หนานคำ ก็มาเจอพอดี

เรื่องราวจะเป็นยังไง อิยะวดี จะรอดจากการถูกบูชายัญ ได้หรือไม่ และ พนา กับ บุราณ จะนำ เพชรชมพู กลับคืนสู่เมือง อัญมณี ของเจ้านางทรายคำ ได้หรือเปล่า  ติดตามในละคร “ธิดาวานร” ทางช่อง 7HD